Truyền thuyết ma mị về “hỏa vương”.

Theo thông tin mà chúng tôi có được, làng “vua Lửa” nằm tại xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai.

Ở Tây Nguyên hiện vẫn còn một ngôi làng “vua Lửa”, đã được công nhận là di tích văn hóa cấp quốc gia. Tại đây vẫn còn một vị Hỏa Vương, cho dù vị “vương quân” này hiện chỉ giống như một người nông dân bình thường. Xung quanh nhân vật này có rất nhiều huyền thoại, còn ẩn chứa sau những màn sương mờ.

Phóng viên vừa có cuộc gặp gỡ vị “vua Lửa” hiện tại, đồng thời biết được tập tục cúng cầu mưa, một việc quan trọng mà chỉ có vị “vua Lửa” mới được làm…

Tây Nguyên - tháng 11/2009. Nắng vẫn gắt như bao đời vẫn thế, trời vẫn xanh tự thuở hồng hoang và mây trắng vẫn bay như ngàn năm cổ tích.





“Vua Lửa” Rơ Lan Hieo.



Chúng tôi tìm tới làng Plei Ơi (huyện Phú Thiện, Gia Lai) trong một niềm bâng khuâng xen lẫn hồi hộp. Trước khi đi, một số phóng viên Báo Gia Lai đã túm tôi lại và dặn dò rất cẩn thận.

Rằng, muốn vào làng của “vua Lửa” thì cần phải gặp cán bộ xã, làm việc với người đứng đầu xã rồi nhờ họ cho người đưa đường. Cách đây mấy năm đã có một anh phóng viên ngoài Hà Nội vào, tự tiện xông vào làng phỏng vấn, chụp ảnh búa xua đã bị dân làng trói lại, giải lên xã.

“Quốc vương” đang… cày ruộng

Theo thông tin mà chúng tôi có được, làng “vua Lửa” nằm tại xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Thế nhưng khi làm việc với đồng chí Phó chủ tịch xã Chư A Thai, đồng chí cho biết ít năm trước xã này đã tách ra thành 3 xã là Chư A Thai, Ayun Hạ và Ia Ke. Hiện làng của“vua Lửa” (Plei Ơi) nằm tại xã Ayun Hạ.

Dưới sự dẫn đường của đồng chí Phạm Tiến Luận - Trưởng Công an xã Ayun Hạ chúng tôi có mặt tại làng Plei Ơi vào một buổi chiều tà. Làng nằm ở phía tây bắc thung lũng Cheo Reo màu mỡ, sát Quốc lộ 25 từ Plei Ku (Gia Lai) đi Tuy Hòa (Phú Yên). Ngôi làng có diện tích trên 10 ha và có chừng hơn 30 nóc nhà sàn lập theo hướng Bắc - Nam với chừng vài trăm nhân khẩu. Mỗi ngôi nhà sàn ở đây là nơi cư trú của một gia đình mẫu hệ.

Thoạt nhìn ngôi làng “vua Lửa” trông rất bình dị, như bao nhiêu ngôi làng khác ở Tây Nguyên. Vừa trải qua vụ gặt, những ngôi nhà sàn nằm lúp xúp xen lẫn những đám ruộng chỉ còn trơ gốc rạ. Con đường đất dẫn vào nhà “vua Lửa” nứt nẻ chân chim vì thiếu nước, bụi mù trời mỗi lần có chiếc xe chạy qua.

Theo anh Luận, “vua Lửa” hiện tại tên là Rơ Lan Hieo, là “vị vua” đời thứ 15. Nhà của “vua Lửa” nằm trên một miếng đất rộng vài trăm mét vuông, lẫn trong nhiều nhà dân khác. Nếu không có người dẫn đường, có lẽ khó mà tìm được căn nhà của “bậc đế vương” này.

Cũng bình thường như bao ngôi nhà khác trong làng, ngôi nhà của “vua Lửa” Rơ Lan Hieo được ghép từ những miếng ván gỗ. Ngôi nhà sàn dài gần chục mét, rộng 6-7 mét, cao 1,5m so với mặt đất. Có lẽ nó được xây dựng khá lâu rồi, nên gỗ đã lên nước màu thâm xỉn.

Nhìn cửa đóng then cài, anh Luận than thở: “Chắc vua Lửa đi… làm nương mất rồi. Nương cách nhà tới hơn chục kilômét đi bộ. Thế nên chắc từ giờ đến tối ông ấy không về đâu. Lần trước có mấy anh chị nhà báo cũng phải chờ mất 3 ngày mới gặp được “vua Lửa” đấy”.

Sáng hôm sau, tôi giục anh Luận ăn cơm rồi lên đường sớm. Anh cười bảo, từ đây đến đó chỉ hết 10 phút, mà giờ này thì “vua Lửa” vẫn chưa về đâu. Sau bị tôi giục quá, anh đành dẫn tôi đến nhà Trưởng thôn Plei Ơi kiêm Công an viên của xã là anh Kpă Hoàng.

Cũng rất may, tại đây chúng tôi gặp được ông Rmah Ên, là người bà con của “vua Lửa” tiền nhiệm đồng thời có chân trong Hội đồng nhân dân xã, lại tương đối thạo tiếng Kinh. Ông này đã dẫn chúng tôi tới nhà “vua Lửa” đồng thời làm thông dịch viên.



Đường vào làng Plei Ơi

Diện kiến vua Lửa

“Năm ấy trời nắng to thật là to, mọi con sông con suối đều khô hạn. Người, loài vật cùng cây cối đều khát cháy…”. Rmah Ên cất giọng đều đều kể những huyền thoại về “vua Lửa” cho tôi nghe, trong khi chờ ông ta về. “Hạn hán kéo dài, sông Pa, sông Ayun và các nguồn nước hoàn toàn cạn kiệt, cây rừng không mọc nổi.

Người Gia Rai phải đào giếng lấy nước ăn. Các loại thú rừng cùng kéo đến giếng uống nước… Không còn gì để ăn, người ta phải lấy cây mục chấm mật ong ăn qua ngày, lấy hạt cây Le (cùng họ với tre, trúc) nấu thành cơm ăn thay gạo…”.

Nghe tiếng của “vua Lửa” đã lâu người dân khắp các vùng bị hạn hán, cứ hai người một khiêng nào heo, nào gà, nào rượu… kéo về Plei Ơi để cầu xin “vua Lửa” ra tay cứu giúp. Ngày ấy, khi còn là cậu bé đang học trường làng, Luận thấy đoàn người rồng rắn gánh heo, rượu đi qua nhà để vào làng Plei Ơi thì chỉ biết chạy theo xem.

Trên một miếng đất rộng đã được quét tước sạch sẽ, những lão làng Gia Rai trong trang phục lễ nghi truyền thống trải bức chiếu trên vạt cỏ bên cồn đất để “vua Lửa” ngồi làm chủ lễ với mâm bát, bình ché bày kề bên. Các lão làng cùng trai trẻ thay nhau gióng lên chiêng trống. Những người khác lo nhóm bếp nhen lửa.

Theo truyền thống thì lễ cầu mưa phải gồm có đủ các thành phần như 1 ghè rượu, sáp ong se thành cây nến, 1 tô gạo, 1 đĩa thịt được cắt ra bày sẵn. Sau hồi khấn vái cùng nghi thức rẩy và xoa nước vào bụng các già làng để cầu khỏe cầu phúc từ bàn tay của chính “vua Lửa”, ông ta sẽ ngồi hướng về phía bàn lễ vật, lạy 3 lạy chào thần linh rồi tự rót nước vào ché rượu bằng tay phải.

Tiếng chiêng trống, lời văn tế ngân nga, vẻ trang nghiêm, trịnh trọng của “vua Lửa”, ngọn lửa bếp phần phật giữa cánh đồng rộng như thông dẫn tới quyền lực siêu nhiên, huyền bí. Vừa khấn, ông ta vừa lấy gạo trong tô vãi ra chiếu cùng để mời: thần Núi, thần Sông, thần Gỗ, thần Đá… cùng về dự lễ.

Thế rồi “vua Lửa” lấy thịt ném 3 lần ra phía trước. Mỗi lần ném thịt “vua Lửa” cũng không quên cầm cây gươm thần, chỉ hướng từ đông sang tây, vừa luôn miệng cầu khấn. Và thật diệu kỳ, vừa dứt lời tế mây đen từ đâu vần vũ kéo tới, sấm rền vang, chớp giật đùng đùng và mưa như trút nước. Cư dân khắp nơi chỉ biết hướng về làng Plei Ơi mà vái lạy.

hú hà đọc xong mà sợ wá khôg dám đi tè huhu. oạch. gần 4 giờ rùi . pùn ngủ wa

boyteenphonui đã viết:

hú hà đọc xong mà sợ wá khôg dám đi tè huhu. oạch. gần 4 giờ rùi . pùn ngủ wa

trời, thức khuya dữ. :shock: